قریب به ۲۰۰ سال از مواجهه‌‌ی ایرانیان با مسئله‌ی «دولت قانونی» و منازعه بر سر چیستی بنیاد قانون می‌گذرد. ما عمدتا در بررسی تاریخ این منازعات، آنان را از دریچه‌ی دوگانه‌ی متصلب‌شده‌ای مانند سنت و مدرنیته نگریسته‌ایم. چنین دوگانه‌ای ما را بدین سو رانده که معنای تحولات تاریخی ایران را بیش از آنکه در کنش‌ و مقاصد این نیروها دنبال کنیم، آنان را در دل طرح‌های کلان تاریخی‌ای توضیح دهیم که از پیش پذیرفته شده‌اند. چنین چشم‌اندازی معنای درونی این تحولات را برای ما مفقود می‌گذارد؛ چراکه رخدادهای تاریخی را در انگاره‌های نظری ما قالب می‌زنند. پرسش از چگونگی داشتن یک طرح تاریخی و نادیده‌نگرفتن خود وقایع، مسئله‌ای است که گفتگو بر سر آن، امری است ضروری.
در گفتگوی سیمافکر با محسن صبوریان، نگاهی اجمالی به تاریخ این مسئله در ایران انداخته‌ایم و چگونگی پیوند دین و قانون را بررسی کرده‌ایم.