در سال ۲۰۱۶، التهاب شدیدی حول مناظره‌های انتخاباتی امریکا شکل گرفته بود. بعد از اتمام دور دوم مناظره، همه فقط می‌گفتند: «به خیر گذشت». مهم‌ترین چیزی که درباره مناظره دوم وجود داشت، نگرانی و اضطراب عمومی از اتفاقات جبران‌ناپذیری بود که می‌توانست از پی مناقشات چند روز منتهی به مناظره، کل مناظره را تحت‌الشعاع قرار دهد. عمدۀ ناظران، پیش از مناظره، درباره احتمال وقوع یک شب «فاجعه‌بار» برای دموکراسی و انتخابات در آمریکا می‌گفتند. شکل از پیش طراحی‌شدۀ برگزاری مناظره دوم و مواجهۀ کمی غیررسمی نامزدها و هوادارانشان بر روی استیج هم نگرانی‌ها را تشدید می‌کرد. کنفرانس خبری اندکی پیش از شروع مناظره که ترامپ برگزار کرد و در آن، از مستندات فساد اخلاقی بیل کلینتون پرده برداشت، حتی آرامش پیش از طوفان را هم برهم زده بود. مجموع این عوامل باعث شد مناظره دوم ریاست جمهوری، که مطابق معمول ادوار انتخابات، پوشش رسانه‌ای و بینندگان تلویزیونی کمتری در داخل آمریکا دارد، بر اساس برآوردها، به پربیننده‌ترین مناظرۀ تاریخ انتخابات آمریکا تبدیل شود. پس از اتمام مناظره، خبرنگار بی بی سی تنها یک جمله بر زبان آورد: «به خیر گذشت!» هرچند همه‌چیز، آنقدرها هم خوب پیش نرفته بود و دو طرف، حسابی از خجالت هم درآمده بودند. با اینحال، همۀ مخاطبان مناظره هم نگران نبودند. بعضی‌ها فکر می‌کردند آنچه رخ می‌دهد، اتفاقاً یک دستاورد برای دموکراسی در آمریکا خواهد بود. ریسک شفافیت درباره سوابق و سیاست‌ها، جز در قبال دستاوردهایی که اتخاذ «سیاست رسواسازی»، می‌توانست برای هر کمپین به بار آورد، چگونه ممکن بود از سوی طرفین، پذیرفته شود؟ بسیاری از کسانی که اینچنین فکر می‌کردند، اتفاقا از هواداران کمپین ترامپ بودند و حواشی غیرمنتظره‌ای که ترامپ، دائماً برای انتخابات ایجاد می‌کرد را با همین استدلال به فال نیک می‌گرفتند. حتی این روزها و بعد از پایان دورۀ ریاست‌جمهوری ترامپ، اینکه ترامپ، فرشتۀ مرگ دموکراسی باوقار و پرطمطراق آمریکا بود یا الهۀ شفافیت و افشاگری، در سیستم پیچیده و تودرتوی سیاست آمریکایی، پرسشی است که همچنان مطرح است، با این‌همه، یک پرسش مهم همچنان پا برجاست: دموکراسی آمریکا تا کجا تاب صداقت را خواهد داشت؟