آیا دعوت از متفکرین غربی به ایران، یک کار علمی است؟
گفتوگوی علیرضا سمیعی با سعید زیباکلام
وقتی که ایمانوئل والرشتاین در اسفند ۱۳۹۲ به دعوت انجمن جامعهشناسی ایران و همچنین «انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات»، برای یک سفر یک هفتهای به ایران آمد، به سخنرانیهایی در دانشگاههای تهران و شیراز پرداخت. این سخنرانیها و حتی نفس سفر والرشتاین به ایران، واکنشهای متعددی را برانگیخت. یکی از افرادی که به این مسئله واکنش نشان داد، سعید زیباکلام بود.
گفتوگویی که در این ویدئو شاهدش هستیم، در اردیبهشت سال 93 و در برنامۀ دریچه صورت گرفته است. در اینجا سعید زیباکلام فرصت مییابد تا دیدگاهش دربارۀ این موضوع را با تفصیل بیشتری بیان نماید. آنچه در این گفتوگو شاهدش هستیم برای امروز و چه بسا همیشۀ ما، نکاتی دارد.
سعید زیباکلام میگوید ما تنها زمانی میتوانیم از «گفتوگو» با یک متفکر حرف بزنیم که بهجای برگزاری سخنرانیِ او در یک همایش هزار نفره، از خود غرب الگو گرفته و در یک نشست کوچک با حضور چند نفر از افرادی که دربارۀ آرای او کار کردهاند، با او به گفتوگو بپردازیم. زیباکلام، معتقد است افرادی که میخواهند با یک متفکر پیشتاز مانند والرشتاین گفتوگو کنند، حداقل باید سه لایۀ کار، شامل خواندن و تأمل دربارۀ نظریهها و دیدگاههای آن متفکر، انتقاداتِ متفکران دیگر بر دیدگاههای او و پاسخهای او به آن انتقادات را انجام بدهند، چراکه در غیر این صورت، «گفتوگو» صورت نمیگیرد.
زیباکلام به این نکته نیز اشاره میکند که شرمآور است برخی افراد، پیش از رسیدن متفکرانی مانند والرشتاین به ایران، برای او زمینهسازی ذهنی کرده تا از فروپاشی نظام سرمایهداری و لیبرالیسم یا معضلات سکولاریسم در غرب و انتقاداتِ وارد بر آن صحبت نکرده و صرفاً از نجاتبخشبودنِ مدرنیسم، سیانتیسم و سکولاریسم برای ایران سخن بگوید. او در چنین وضعیتی، سخنگفتن از «گفتوگوی والرشتاین با اصحاب فکر و فرهنگ» را «شوخی» دانسته و سفرهای متفکرانی همچون «یورگن هابرماس» و «ریچارد رورتی» را هم به همین شکل و در همین راستا، ارزیابی میکند.
تعداد بازدید : 522