عدالت، یکی از آشناترین واژگان سیاسی ایران معاصر است. لزوم برقراری آن، همواره به قدری بدیهی در نظر آمده که گویی جایی را برای هیچگونه قید و شرطی باقی نگذاشته است. اما دقیقا در چنین موقعیتی است که ما از اندیشیدن به مفهوم عدالت و نسبت‌اش با حیات تاریخی خود باز مانده‌ایم؛ گویا عدالت، چیزی است معین و متصلب که نسبتی با ضرباهنگ زندگی سیاسی و اجتماعی ندارد.
مصطفی زالی در این سخنرانی می‌گوید برای رسیدن به مفهوم عدالت، ناچار از داشتن ایده‌ای برای دولت‌ایم. باید نسبت امر عمومی و خصوصی مشخص باشد تا به قصد برقراری عدالت، امکانی برای مداخله در امور داشته باشیم. او اشاره می‌کند که فقه و فلسفه‌ی ما، علی‌رغم تاریخ طولانی مواجهه با چنین مسئله‌ای، هرگز مواجهه‌ای درخور، با آن نداشته‌اند. ما توجهی به فلسفه‌ی سیاسی نداشته‌ایم و فقه‌مان هم مسئله‌ی دولت را در کانون توجه خود قرار نداده است؛ در حالیکه این دولت است که امکان برقراری عدالت را فراهم می‌کند.