با ورود فلسفه‌های غربی به عالم ما، فلسفه اسلامی که صورت تفکر ما را در گذشته رقم می‌زد، با پرسش‌های بنیادی و جدیدی مواجه شد. در چنین موقعیتی می‌طلبید که فیلسوفان معاصر ما به این پرسش‌ها بپردازند و پاسخ درخوری از منظر فلسفه اسلامی ارائه دهند. دراین‌میان علامه طباطبایی جایگاه منحصربه‌فردی داشته‌است. ایشان با توجه به شناختی که در زمان خود از علم و فلسفه مدرن پیدا کرده بودند، مباحث جدیدی به‌خصوص در کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم مطرح می‌کنند که جزء اولین تلاش‌ها برای به معاصرت درآوردن فلسفه اسلامی محسوب می‌شوند. علامه طباطبایی با تحلیل خود از مفهوم علم به‌مثابه امری که کشف واقعیت ذاتی آن است، موضع فلسفی ایدئالیسم را به سفسطه و انکار علم مطابقی برمی‌گردانند و در برابر آن از رئالیسم دفاع می‌کنند. اما در این سخنرانی سید حمید طالب‌زاده، استاد فلسفه دانشگاه تهران، با مروری بر تحلیل علامه طباطبایی از مفهوم علم و خصوصیت واقع‌نمایی آن، نشان می‌دهد که صرف تحلیل مفهوم علم نمی‌تواند پیوند آن با واقعیت و رابطه معلوم بالذات (متعلق علم) و معلوم بالعرض (ما به ازای خارجی) را برقرار کند. بلکه برقراری این رابطه، به نظر علامه نیازمند نوعی جعل و اعتبار از سوی فاعل شناسایی است. دکتر طالب‌زاده این اعتبار را که مقوم رئالیسم است، چیزی جز ایدئالیسم نمی‌داند. ایشان با ارائه این تحلیل و رجوع به اندیشه‌های فیلسوفان اسلامی و غربی، سعی می‌کنند قرابت‌های ایدئالیسم و فلسفه اسلامی را آشکار کنند.